چکیده
شاخص «سرانه تولید ناخالص داخلی» (GDP) شاخصی است کاملاً جاافتاده و البته صرفاً اقتصادی که برای مقایسه وضعیت کشورها و توسعهیافتگی آنها بکار میرود. طی سالیان اخیر شاخصهای مختلفی بعنوان جایگزین آن منتشر و ارائه شدهاند تا مفهوم بهباشی (well-being) به عنوان مفهومی جامعتر که دربرگیرنده ابعاد مختلف وضعیت اجتماعی-اقتصادی است، اندازهگیری شود. شاید شناختهشدهترین شاخص در این زمینه «گزارش جهانی شادی» باشد که توسط تیمی از دانشگاه کلمبیا و برای نشان دادن نقاط منفی توسعهنیافتگی در ایالات متحده ایجاد شد. در این راستا میتوان به شاخصهای زیر اشاره نمود:
* شاخص زندگی بهتر (Better Life Index)
* گزارش جهانی شادی (World happiness Report)
* شاخص پیشرفت اجتماعی (Social Progress Index)
* شاخص سیاره شاد (Happy Planet Index)
* شاخص توسعه انسانی (Human Development Index)
با وجود خردمایه قابلاعتنای این شاخصها در مقایسه با شاخصهای تکبعدی اقتصادی، چالشهای روششناختی غامض یا ظاهراً غیرقابلحلی نیز بر سر پیادهسازی و اجماع بر سر آنها وجود دارد. از جمله این چالشهای عبارتنداز:
۱) نیاز به تشکیل کمیتههای ملی اندازهگیری شاخصها
۲) اعتبارسنجی آنها
۳) انتخاب میان رویکرد انتزاعی (همانند آنچه گزارش جهانی شادی در پیش گرفته است) یا عینی (همانند آنچه سازمان همکاری و توسعه اقتصادی در پیش گرفته است)
۴) پیچیدگی داشبورد شاخصها بخصوص از منظر وزندهی به آنها و تجمیع در قالب یک رتبه/ امتیاز کلی
۵) اهمیت چگونگی پیادهسازی این شاخصها و مواجهه با چالشهای متعدد آن
در حال حاضر تیمهایی از مدرسه اقتصاد لندن (LSE) و شرکت مشاوره مدیریت مکنزی بهصورت جداگانه در حال کار بر روی ترکیب سنجههای عینی و انتزاعی با وزندهی استوار (robust weighing) هستند.
فایلها
پوستر
