همان طور که در قرن بیست و یکم پیش می‌رویم، در تمام جهان و از جمله ایران، تاثیرات عمده حاصل از توسعه نامتوازن در حوزه محیط زیست در مسائلی چون تغییرات اقلیمی، کاهش منابع کره زمین، جنگل زدایی و بیابان زایی، از بین رفتن تنوع زیستی، آلوده شدن منابع آبی، پدیده فرونشست، گرد و غبار، خشک شدن تالاب‌ها و مهاجرت‌های بی‌رویه سرعت یافته‌اند و به مسائل اصلی جوامع و دولت‌ها تبدیل شده‌اند.
یکی از اقداماتی که از حدود ۵۰ سال پیش در کشورهای مختلف و در سطح قانونگذاری برای کمک به حفاظت از محیط زیست در پروژه های عمرانی و توسعه ای مورد توجه قرار گرفت، بحث «ارزیابی اثرات محیط زیستی» یا Environemntal Impact Assessment بوده است. در ظرف کمتر از چند دهه در اغلب نقاط دنیا، ساختارهای نهادی مختلفی برای توجه به ارزیابی اثرات محیط زیستی در پروژه های توسعه ای شکل گرفتند. در ایران نیز از اوایل دهه ۷۰ شمسی، این موضوع در قالب قانون و نیز شکل گیری انجمن ارزیابی محیط زیست به یک موضوع جدی تبدیل شد.
از نقطه نظر «مدرسه توسعه پایدار»، پرداختن به موضوع ارزیابی اثرات در محیط زیست از اساسی‌ترین زمینه‌هایی است که ما را به فهم چالش‌های موجود در رابطه محیط زیست و توسعه هدایت می‌کند. از همین رو قصد داریم در ابتدای مهر ۹۹ همایشی را با هدف «آسیب شناسی ارزیابی اثرات محیط زیستی طرح‌های توسعه در ایران» برگزار کنیم. این رویداد در پی پاسخ به این مساله است که قواعد حاکم بر ساختار فعلی ارزیابی محیطزیست در ایران(به ویژه قوانین و نه محدود به آن)، چه مشکلات و نقاط ضعفی دارد و چگونه می‌توان در راستای حفاظت و صیانت از محیط زیست، این روند را بهبود داد.
تجربه چند دهه استقرار نظام EIA در ایران نشان داده که این نظام با مشکلات بزرگی مواجهه است و نه تنها نتوانسته منافع محیط زیست را در مقابل اجرای طرح‌ها و پروژه‌های بزرگ عمرانی و صنعتی در کشور به شکل مناسب حفظ نماید، بلکه موجب ایجاد نارضایتی در دیگر ذی نفعان این موضوع نظیر بخش خصوصی نیز شده است. آن‌چه که در بررسی های صورت گرفته توسط مدرسه توسعه پایدار از مصاحبه‌ها با کارشناسان سازمان، فعالان محیط زیست و مطالعه پژوهش‌ها، بدست‌آمده است موید این نکته است که با یک «ناکارامدی جدی و بزرگ» در قانون و رویه نهادی فعالی «ارزیابی اثرات محیط زیستی» در ایران روبرو هستیم که نیاز به مداخله و آسیب شناسی این حوزه و اصلاحات ضروری در راستای کمک به توسعه متوازن و پایدار در کشور عزیزمان دارد.
این رویداد مستقل، فرصتی است تا سوالات و ابهامات پیرامون کارایی و کارامدی ساز و کارها و رویه حاکم بر EIA در کشور مطرح شده و مسیری برای پاسخ و حل مسائل آن گشوده شود. از این رو، مدرسه توسعه پایدار از همه دغدغه‌مندان و علاقمندان دعوت می‌کند در فرایند برگزاری این رویداد مشارکت کرده و دیدگاه‌های خود را طرح کنند.
دیدگاه بگذارید