پیامدهای بحران شیوع کرونا بر اقتصاد شهری

نویسنده: محمدحسین جان بابانژاد

براساس آمارها و اطلاعات موجود، این بیماری همه‌گیر عمدتا در شهرها متمرکز شده است، چراکه جمعیت مناطق شهری متراکم‌تر از مناطق روستایی است. بنابراین شهرها از پتانسیل بیشتری برای تبدیل شدن به کانون‌های آلودگی و انتشار بیماری برخوردار هستند. در بخش شهری، ویروس کرونا زندگی شهری را تا حدی دگرگون و دسترسی به اماکن عمومی را محدوده کرده است. کسب‌وکارهای خرد شهری نیز تحت‌تاثیر شیوع ویروس کرونا قرار گرفته‌اند و تبعات اقتصادی کرونا، بخش کسب‌وکارهای خرد شهری را به علت قرنطینه شدن شهروندان و حتی فاصله‌گذاری اجتماعی بیشتر تحت‌تاثیر قرار داده است. تاثیر مستقیم این اقدامات سلامت‌محور تاکنون عمدتا بر درآمد شهری به‌خصوص در بخش‌های خدمات شهری به‌صورت رسمی‌ و غیر رسمی(گردشگری و مسافرت، خرده فروشی‌ها، بخش پذیرایی و تجارت، حمل‌ونقل و …) بوده است. همچنین بسیاری از صنایع فرهنگی شهر مانند سینما، گالری‌های هنری، موزه‌ها، تئاترها و اماکن موسیقی تحت‌تاثیر شدید این بحران قرار گرفته‌اند. شهرها بخشی از تنوع و زندگی اجتماعی عمومی خود را از دست داده‌اند. سینماهای عمومی به سینماهای خانگی تبدیل شده‌اند. حتی برخی بر این باورند در صورت ادامه دار شدن یا طولانی شدن روند بیماری کرونا، بسیاری از مشاغل خدمات شهری از بین می‌روند و حتی این ویروس می‌تواند در شهرهای درحال توسعه و سکونتگاه‌های غیررسمی ناآرامی‌های اجتماعی را افزایش دهد، شکاف شهری و فاصله طبقاتی را تشدید کند. در زمینه فاصله طبقاتی و شکاف شهری نتایج نظرسنجی مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران که به کارفرمایی دفتر مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران در تاریخ ۱۶ تا ۱۹ فروردین در شهر تهران با حجم نمونه ۱۰۲۳ نفر انجام شده است، نشان می‌دهد مدت زمان تحمل اقتصادی شهروندان در صورت ادامه تعطیلی شهر به‌خاطر کرونا بین پهنه‌های مختلف توسعه‌ای شهر تهران (مناطق توسعه‌یافته (۶، ۲، ۱، ۳)، نسبتا توسعه‌یافته (۷، ۵)، توسعه متوسط (۱۱، ۲۱، ۱۳، ۲۲، ۸، ۴)، کمتر توسعه‌یافته (۲۰، ۱۲، ۹، ۱۴، ۱۰) و توسعه‌نیافته (۱۷، ۱۹، ۱۸، ۱۵، ۱۶) تفاوت معناداری دارد. به‌طوری‌که ساکنان مناطق توسعه‌نیافته، کمتر توسعه‌یافته و با توسعه متوسط بیشتر از مناطق دیگر گفته‌اند همین الان هم قادر به تحمل نیستند. در مقابل ساکنان مناطق توسعه‌یافته و نسبتا توسعه‌یافته بیشتر از مناطق دیگر بیان کرده‌اند پنج ماه و بیشتر می‌توانند تحمل کنند.

تاریخ انتشار اولیه: ۷ خرداد ۱۳۹۹
تاریخ رصد: ۱۶ شهریور ۱۳۹۹