نهادها، پیش نیاز تجارت در اقتصاد دانش‌بنیان

نویسندگان: رحمن میرزاییان، کیومرث سهیلی، سید محمدباقر نجفی، جمال فتح‌اللهی

ایجاد، توسعه و تقویت نهادها، بر تجارت بین الملل تأثیرگذار است و از پیش نیازهای آن می باشد. تبیین فرآیند و کانال‌های اثرگذاری انواع نهادها بر تجارت بین کشورها و کمی سازی آن بر اساس روش های علمی، از اهمیت خاصی برخوردار است که در این پژوهش مورد مطالعه قرار گرفته است. در این مقاله، اثر نهادهای آزادی اقتصادی و حکمرانی خوب به عنوان سطوح دوم و سوم تحلیل نهادی از نظریه چهار سطح تحلیل اجتماعی اولیور ویلیامسون، بر تجارت بین تعدادی از کشورهای آسیایی پیشرو در حوزه اقتصاد دانش‌بنیان، با بکارگیری مدل جاذبه و روش داده‌های تابلویی، با استفاده از آمار و اطلاعات دوره ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۴ بررسی‌ شده است. براساس نتایج حاصل از پژوهش، نهادها در تجارت بین کشورها اثرگذار بوده و از طریق کانال‌ها و مجراهای مهمی چون رقابت، مزیت رقابتی، سرمایه انسانی، بهره‌وری و هزینه مبادله؛ تجارت بین آنها را تحت تأثیر قرار داده است. برآورد مدل­ها نشان داد که تأثیر شاخص­های حکمرانی خوب و آزادی اقتصادی بر تجارت بین کشورها مثبت و معنی‌دار بوده است. بر اساس نتایج مدل های برآورد شده، افزایش یک‌ درصدی در شاخص آزادی اقتصادی در کشورهای صادرکننده و واردکننده میزان تجارت آنها را به‌ ترتیب به میزان ۷۸/۳ و ۴۹/۳ درصد افزایش داده است. همچنین، با افزایش یک‌ درصدی در شاخص حکمرانی خوب برای کشورهای صادرکننده، تجارت آنها ۹۳۳/۰ درصد افزایش یافته است. تأیید تأثیرگذاری مثبت نهادها بر تجارت بین کشورها، بیانگر آن است که ایجاد، توسعه و تقویت نهادها؛ جهت توسعه تجارت بین این کشورها، امری ضروری است.

تاریخ انتشار اولیه: تابستان ۱۳۹۸
تاریخ رصد: ۹ مهر ۱۳۹۹