شناسایی، دیده‌بانی و حمایت از خانوارهای در شرایط دشوار، ضرورت هماهنگی دوسطح کلان (جامعه) و خرد (اجتماع محلی و محله‌ای) در دوران بحران کرونا

نویسنده: سیامک زندرضوی

یکی از مشکلاتی که به صورت جدی در حوزه رفاه اجتماعی نمایان شده است، فقدان بانک اطلاعاتی دقیق از گروه‌های در شرایط دشوار جامعه است. در چهار دهه گذشته دو نهاد کمیته امداد و بهزیستی با استفاده از بودجه دولتی و کمک‌های مالی دیگر، مأموریت پوشش و حمایت از خانوارهای نیازمند را برعهده داشته‌اند. اما امروز روشن است در عرصه سیاست‌های حمایت اجتماعی مشکلاتی جدی وجود دارد. باید گفت صورت ‌مسأله از یک طرف خیلی ساده و از طرفی بسیار پیچیده شده است.

به نظر من این موضوع را باید در دو سطح بررسی کرد؛ درسطح کلان باید به یاد داشت، سرعت و شدت بحران اقتصادی به قدری بالاست که بانک‌های اطلاعاتی سازمان‌های مذکور پاسخگوی وضع موجود نیست. سیاست‌های داخلی و خارجی حاکمیت، به سقوط قدرت خرید اکثریت ساکنان این جغرافیای سیاسی منجر شده است که فروشنده نیروی کار اند، فاقد پس انداز و دارایی قابل توجه‌اند. برای این خانوارها، پیامدهای کاهش قدرت خرید در وضعیت تورم دو رقمی، سقوط در وضعیت فقر مطلق است که کودکان‌شان نمی‌توانند تغذیه کافی و با کیفیت داشته باشند و با سوء تغذیه و اختلال رشد روبه‌رو می‌شوند. زمانی گفته می‌شد سه دهک کم‌درآمدها باید زیر پوشش حمایت‌های اجتماعی قرار گیرند اما با شدت گرفتن بحران موجود و خطر همه‌گیری کرونا و آسیب به بسیاری از کسب‌وکارهای خرد، حالا دهک‌های بیشتری نیازمند حمایت‌های اجتماعی هستند. در واقع بحران کرونا در خانه‌ماندن را از یک طرف ناگزیر کرده و احتمالاً به زودی در مناطقی بار دیگر اجباراً به آن باز خواهیم گشت و از طرف دیگر، سفره بسیاری افراد به حضورشان در خیابان وابسته است و از همین رو معاش این خانوارها آسیب جدی دیده است. حالا که صورت‌ مسأله در سطح کلان روشن شد، سوال این است که برای شناسایی گروه‌های نیازمند به حمایت چه باید کرد؟